Top 6 sự thật về Nhà Lao Thiếu Nhi Đà Lạt bạn nên biết
Nhà Lao Thiếu Nhi Đà Lạt hiện nay là một bảo tàng, một di tích lịch sử tại thành phố Đà Lạt Lâm Đồng. Đây là một điểm đến dành cho những ai muốn tìm hiểu về quá khứ đấu tranh của nhân dân ta cũng như những tội ác quân xâm lược đã làm ra. Cùng top 10 Lâm Đồng tìm hiểu 6 điều về nhà lao đặc biệt này nhé!
1. Kiến trúc nhà lao thiếu nhi Đà Lạt
Phía trước nhà lao có một án ngữ hình chữ A, đây là nơi làm việc của ban quản lý. Từ cửa chính đi vào bạn sẽ thấy trung tâm được trang bị hai lớp cửa: một lớp làm bằng sắt và một lớp làm bằng gỗ. Nhà tù được xây dựng thành một hình chữ nhật khép kín, bao quanh là tường đá kiên cố.
Các dãy nhà dọc đa phần là phòng giam và xà lim; các dãy ngang tạo thành hai khoảng sân ở giữa, là nơi mà tù nhân hoạt động khi không ở trong phòng giam, trong đó khoảnh sân thứ nhất là khu vực sân cờ, ở giữa treo quốc kỳ nước Việt Nam Cộng hòa. Ở cuối hành lang của hai khu phòng giam có ba dãy xà lim và hệ thống phun nước làm lạnh dùng để tra tấn.
Nhà lao còn có hội trường, nhà bếp, nhà chùa, nhà hướng nghiệp, nhà thờ (diện tích khoảng 40 m²) và phòng chuyên dụng để tra tấn. Họ bọc xung quanh nhiều lớp kẽm gai và xây bốn lô cốt, đồng thời cho lính canh gác cẩn thận xung quanh tường và trên mái ngói. Khuất sau các xà lim là một hầm đá không có mái che mà thay vào đó là một chiếc lưới kẽm gai.
2. Tổ chức ở nhà lao thiếu nhi Đà Lạt
Các tù nhân sau khi được chuyển về đây sẽ được phân loại và giam giữ tại những căn phong khác nhau, tùy theo mức án: mức án nhẹ nhất là phòng giam tập thể; nặng hơn là bị giam vào xà lim; những tù nhân được xếp vào hạng “đầu sỏ”, “đặc biệt nguy hiểm” sẽ bị nhốt vào hầm đá.
Mỗi tù nhân đều được phát hai bộ quần áo kaki xanh, giày bata, mũ ca lô và xem phải đây như một trường trung học chuyên nghiệp tập trung chứ không phải nhà tù. Ở đây thường duy trì các lớp văn hóa, tuy nhiên thì giáo viên đều là những thanh niên bị giam tù có trình độ, về phần trung tâm chỉ mua và trang bị máy móc. Hàng tháng, mọi tù nhân được tập hợp đến giảng đường để “học tập chính trị”, nội dung chính là đả kích chế độ cộng sản, chỉ trích Đảng Cộng sản Việt Nam và Hồ Chí Minh.
3. Phong trào chống đối chào cờ
Theo quy định thứ hai sẽ làm lễ chào cờ nếu chấp hành chào cờ thì nhà tù sẽ cho ăn mặc, còn ngược lại thì sẽ bị tra tấn. Nhưng họ đã chống đối không phục bằng cách không chịu chào cờ và không hát quốc ca, thậm chí xé cả quốc kỳ.
Khoảng 15 giờ ngày 21 tháng 11 năm 1971, do thất bại trong việc ép buộc tù nhân chào cờ, trung tâm đã thông báo sẽ chuyển một số tù nhân mà họ gọi là “đầu sổ” về Nhà tù Chí Hòa. Tuy nhiên, đến 16 giờ cùng ngày, có một tuyên bố rằng do không có máy bay nên phải đưa tù nhân về trại giam; nhưng thực sự kế hoạch của chúng là đàn áp, xé lẻ, đánh đập các tù nhân và đưa vào các xà lim. Biết trước điều này, các thiếu niên đã chọn ra một vài người để chống đàn áp, còn có người đề xuất phương án là tuyệt thực và mổ bụng tập thể. Mặc dù có rất nhiều người tình nguyện xung phong mổ bụng nhưng chỉ có năm người được chọn thông qua bốc thăm, gồm: Nguyễn Văn Thu, Mai Thanh Minh (Mai Bốn), Thái Bá Tro, Bùi Văn Hiệp, Nguyễn Văn Út.
4. Cuộc tấn công cai ngục
Xăm Pôn, một trong những cai ngục, từng ở trong quân đội Pháp và từng là cai ngục ở Nhà tù Côn Đảo. Trong buổi điểm danh chào cờ đầu tiên tại Nhà lao thiếu nhi Đà Lạt, hắn đã đánh đập tù nhân vì họ đã phản đối quyết liệt nhưng lại bị các tù nhân đáp trả. Những người đầu tiên chống trả lại lần lượt có tên là: Kì, Xi, Bông, Cảnh; sau đó tất cả tù nhân đều xông vào đánh bằng mọi vũ khí có thể có khi đoa
Một cai ngục khác có tên là Nguyễn Cương, Trưởng ban trật tự lưu động. Hắn thường tra tấn tù nhân bằng những hình thức dã man như: đạp giày đinh vào đầu, dùng roi da đính móc sắt nhỏ đánh vào người, lột quần áo, dùi bóng đèn vào người cho cháy da thịt,… Vì thế, các tù nhân rất căm phẫn và muốn giết hắn. Một lần khi phát hiện một cọng thép dài 5 mm trên vành máng xối của khu nhà ăn, các tù nhân đã quyết định dùng nó làm vũ khí, hằng ngày bí mật mài một ít rồi xé quần áo để làm tay cầm. Đêm ngày 23 tháng 1 năm 1973, khi Nguyễn Cương bước vào, các tù nhân dùng que sắt đâm liên tiếp vào người hắn. Tuy còn sống nhưng hắn bị thương tật 60% sức khỏe và phải nằm viện điều trị ba tháng.
5. Hình phạt dành cho các tù nhân ở nhà lao thiếu nhi
Các tù nhân bị tra tấn bằng nhiều cách thức như: còng chéo, đánh bằngroi, dây kẽm gai, gậy hướng đạo,… Vào mùa đông, khi nhiệt độ ban đêm có thể xuống nhỏ hơn 15 °C, lính còn dội nước lạnh vào người của những thiếu nhi bị biệt giam tại xà lim. Những thiếu nhi bị nhốt vào hầm đá phải chịu phơi sương, phơi nắng như một hình phạt.
Lính canh đánh như một thói quen tại tất cả các xà lim; ba đợt một ngày: sáng, trưa và tối; mỗi đợt đánh năm roi. Vào khoảng 9 đến 10 giờ đêm, khi nhiệt độ thấp nhất trong ngày, bọn chúng lấy nước lạnh dội vào từng người.
6. Danh hiệu mà nhà lao thiếu nhi Đà Lạt nhận được
- Năm 2008, Nhà lao thiếu nhi Đà Lạt được đề nghị xếp hạng Di tích quốc gia.
- Ngày 22 tháng 6 năm 2009, được công nhận là di tích lịch sử
Di tích nhà lao thiếu nhi Đà Lạt chính là minh chứng hùng hồn cho truyền thống cách mạng anh hùng, bất khuất của tuổi trẻ Việt Nam, là một trong những “địa chỉ đỏ” trên vùng đất Tây Nguyên. Việc khánh thành và đưa vào sử dụng công trình đã góp phần quan trọng trong việc giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ ngày nay, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu tham quan, học tập của nhân dân và du khách khi tới thành phố Đà Lạt
